Bitcoin artık herkes tarafından bilinen ve hayatımıza yerleşmiş bir gerçek. Birçok kişi Bitcoin’in ve altında yatan teknolojinin ne olduğunu bilmiyor. Buna rağmen nereye gitsem insanların diline pelesenk olduğunu görüyorum. Genç-yaşlı, kadın-erkek, zengin-fakir demeden sohbetlerin baş köşesinde, herkesin dilinde Bitcoin ve altcoinler var. Kimi milyonlarıyla Bitcoin almaya çalışıyor kimi cebindeki 100 lirasıyla Bitcoin alma derdine düşmüş durumda.
Zaman zaman benden portföyünü yönetmemi isteyenler, yatırım amaçlı destek talep edenler, tüyo bekleyenler olmuyor değil. Tabii ki bu tarz istekleri kabul etmiyorum. Hatta bazen insanların Bitcoin almak için yatırmayı düşündükleri tutarları gördükçe açıkçası korkuyorum. Bu anlamda insanların şuursuzca, bilgisizce hareket ettiklerini düşünüyorum.
Tam da bu noktada bu yazıyı yazmaya karar verdim. Bitcoin ve altyapısı hakkında bilgi sahibi biri olarak insanların doğru bildiği yanlışları yazıp onları bu konuda uyarmayı kendime sorumluluk olarak görüyorum.
Bitcoin’e Para Diyebilir miyiz?
Bitcoin konusunda en büyük yanılgılardan birinin bu olduğunu düşünüyorum. Finansal anlamda bilgi sahibi olmayan birçok kişi Bitcoin’i bir para olarak adlandırıyor. Halbuki Bitcoin’in bir para olabilmesi için bir devlete bağlı olması gerekiyor. Nihayetinde para dediğimiz şey bir devletin egemenliğini tescil eden bir olgu.
Bunu aslında basit tarihsel bir örnekle açıklamak istiyorum. Hepimiz ortaokulda, lisede tarih dersi gördük. Mesela Osmanlıların kuruluşu 1299 yılı olarak kabul edilir. O zaman beyliğin başında Osman Bey vardır. Fakat beyliğin Devlet olarak kabulü Orhan Bey zamanında olmuştur. Çünkü kendi adına ilk parasını basan padişah Orhan Bey’dir. Bir devletin kabulü için belli şartlar vardır. Para basmakta bunlardan bir tanesidir.
Şimdi diyebilirsiniz ki dünya değişiyor. Teknolojik tekillik dünyayı sarmaya başladı. Hatta daha da ileriye gidip gelecekte bütün devletler tek para birimi kullanacak diyebilirsiniz. Bu teori mümkün müdür? Elbette mümkün. Fakat böyle bile olsa devletler egemenlik paylaşımını o durumda kendi iradeleriyle yapmış olacaklar. Ortaya çıkacak para yine o devletin parası olacak. Ve regülasyonlarını yine o devlet belirleyecek.
Bugün Bitcoin’e baktığımızda ise arkasında hiçbir devlet bulunmuyor. Gerçek hayatta kullanabileceğiniz alanlar oldukça sınırlı. Yani bugün gidip bakkaldan bir ekmek alamıyorsanız buna para diyebilmeniz mümkün değil.
Zaman zaman benim bu söylediklerime karşılık verenler çıkmıyor değil. Genellikle de Starbucks örneğini veriyorlar. Sen alışveriş yapılamadığını söylüyorsun ama Amerika’da Starbucks, Bitcoin ile satışa başladı diyorlar. Şunu belirtmeliyim ki Starbucks’ın Bitcoin ile kahve satıyor olması, Bitcoin’i para olarak kabul ettiği anlamına gelmiyor. Bu tamamen bir tutundurma faaliyetidir.
Starbucks, dünya genelinde müşterilerinde değer yaratan markaların başında geliyor. Sizler onun kahve sattığını düşünüyor olabilirsiniz ama O size bir değer satıyor. Bugün Starbucks’ın başlıca amacı evinizden ve işinizden sonraki üçüncü mekanınız olmak istemesidir. Bu anlamda da bütün çalışmalarını sizin üçüncü mekanınızdaki ihtiyacınızı gidermek üzerine kuruyor. Ücretsiz internet ve çalışma ortamı sunuyor, kahve yapıyor, çay yapıyor, karnınızı doyurmanız için yiyecekler satıyor. Mümkün mertebe ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz bir ortam sunmaya çalışıyor.
Diğer taraftan Starbucks’ın kullanıcı kitlesine baktığımızda ise 20-40 yaş aralığında kadın-erkek farketmeksizin, gelir durumu değişiklik gösteren bireyler olduğunu görüyoruz. Fakat bütün bu kişilerin ortak bir noktası var. O da teknolojiyi takip etmeleri. Dolayısıyla müşterilerine yakın görünmek amacıyla Starbucks’ın Bitcoin ile kahve satmasından daha doğal bir şey olamaz. Bu durum Bitcoin’in bir para birimi olarak kabul edildiği anlamına gelmiyor.
Bitcoin Bir Yatırım Aracı mıdır?
Zaman zaman Bitcoin’in para olduğunu iddia edenlerle başa çıkabilmek adına Bitcoin’in para olmadığını olsa olsa bir yatırım aracı olabileceğini söylerim. Fakat bu tabir de yanlış bir ifadedir. Çünkü bir birikimin yatırım olarak algılanabilmesi için öncelikle devamlılığın olması ve değerinin tükenmemesi gerekmektedir. Yani bugün paranızla ev alabilirsiniz, araba alabilirsiniz ya da döviz alabilir, altın alabilirsiniz. Bütün bu araçların da size kısa veya uzun vadede getirisi olabilir. Fakat hiçbirinin tükenmesine yönelik bir tehditle karşılaşmazsınız. Yani bütün bu araçların değeri düşse dahi değerinde elinizden çıkartabilirsiniz.
Fakat Bitcoin’de böyle birşeyden söz etmek çok mümkün değil. Evet Bitcoin satın alarak para kazanabilirsiniz ama bunu bir yatırım aracı olarak göremezsiniz çünkü devamlılığı konusunda bir garantisi bulunmamaktadır. Elinizdeki Bitcoin değer kaybettiği vakit elinizden çıkartmanız gerçekten çok zor. Bugün elinizdeki doları, altını ya da hisse senedini değer kaybetse dahi elinizden çıkartabilirsiniz. Bunu sizden satın alacak aracı kurumlar bulabilirsiniz. Fakat Bitcoin değer kaybetmeye başladığı vakit sizinle birlikte Bitcoin’e para yatıran birçok kişi satışa başladığı için piyasada Bitcoin almak isteyen kişi bulamıyorsunuz. Dolayısıyla elinizdeki Bitcoin’in erimesini izlemekten başka çareniz kalmıyor.
Diğer taraftan yatırım araçlarının ortak özelliği tükenmemesi ve bunun garanti altında olmasıdır. Yani Dolar biriktiriyorsunuz diyelim. Aradan 5 sene geçse de 10 sene geçse de hatta 20 sene geçse de elinizdeki doların bir değeri olacaktır. Ama hiçbir zaman dolar denilen para birimi kullanım dışı kalmayacaktır. Fakat Bitcoin için bunu gönül rahatlığıyla söyleyebilmemiz mümkün değil. 10 Sene sonra Bitcoin diye bir kavramın hala hayatımızda olacağına dair bir garantiyi kimse veremez. Dolayısıyla tükenme ya da yok olma ihtimali oldukça fazladır.
Peki Bitcoin para değil, yatırım aracı değil, öyleyse nedir? Bunu şu an için söylemek açıkçası çok mümkün değil. Bitcoin, büyük bir teknolojinin üzerine kurulmuş bir bina ve bu binanın ilerleyen yıllarda ayakta kalıp kalmayacağını bilmiyorum. Altında yatan teknoloji yani Blockchain teknolojisi muhtemelen ilerleyen yıllarda hayatımıza daha fazla girecek fakat bu durum Bitcoin’i de hayatımıza sokacağı anlamına gelmiyor.
Bugün Bitcoin kendi içinde bir değer üretiyor. İnsanlar arbitraj yaparak Bitcoin ve altcoinler üzerinden kazanç sağlamaya çalışıyor. Fakat buna çok fazla bel bağlamamak gerektiğini düşünüyorum.
Bitcoin Yeni Bir Dolandırıcılık Yöntemidir
Bitcoin ve altında yatan teknolojiye uzak olanlar, önyargılı yaklaşanların genellikle düşüncesi Bitcoin’in bir dolandırıcılık olduğu yönündedir. Evet Bitcoin ile ya da altında yatan teknolojiyle dolandırıcılık yapan kişiler bulunmaktadır ama bu ne Bitcoin’i ne de Blockchain teknolojisini dolandırıcılık yöntemi olarak yaftalamamıza sebebiyet vermez.
Bunu aslında nükleer enerjiye benzetebiliriz. Nükleer enerji sizin kullanım alanınıza göre iyi ya da kötü bir amaca hizmet edebilir. Baktığımızda çok farklı kullanım alanları olduğunu görüyoruz. Silah olarakta kullanabiliyoruz, sağlık sektöründe hastalıkları teşhis ve tedavi etme amaçlı olarakta kullanabiliyoruz. Nükleer’e silah yapılabiliyor diye kötü bir teknoloji dememiz mümkün olmadığı gibi Bitcoin ve Blockchain’e de insanlar dolandırıcılık yapıyor diye kötü dememiz mümkün değil. Burada yapılması gereken araştırmak ve konuyla ilgili bilgi sahibi olmaktır. Kötü insanların emellerine bu şekilde alet olmamış oluruz.
Bitcoin Yasadışıdır!
Bitcoin veya Blockchain yasadışı bir teknoloji değildir. Bunu yasadışı amaçlarla kullanmak isteyenler çıkabilir fakat bu durum Bitcoin’i yasadışı yapmaz. Bir şeyin yasadışı olabilmesi için devletin konuyla alakalı bir yasa ya da mevzuat oluşturması gerekmektedir. Bitcoin ile alakalı henüz bir yasa ya da mevzuat oluşturulmadığı için bunu yasadışı olarak yaftalamak doğru olmayacaktır.
Peki bankalar neden kredi kartıyla ya da banka havalesiyle Bitcoin almak isteyen kullanıcıların banka hesaplarını bloke ediyor?
Bunun birkaç nedeni bulunuyor. Öncelikli nedeni bankalar şikayet alan satış noktalarını çoğu zaman güvenlik amacıyla bloke edebiliyorlar. Eğer Bitcoin satışı yapan kişi hakkında fazlaca şikayet geliyorsa ve bu kişi yabancı bir ülkede yaşıyorsa banka tedbir amaçlı bloke koyabiliyor. Hatta sadece satan kişiyi değil, ödeme gönderen kişiyi de bloke ediyorlar çünkü usulsüz bir gönderim olabilir düşüncesinde oluyorlar.
İkinci nedeni ise devlet bankalara bir takım baskılar yapabiliyor. Bu baskıların ana amacı da insanların şuursuzca paralarını bilmedikleri, takibini yapamayacakları bir hesaba göndermenin önüne geçmek. Sosyal bir sıkıntının önüne geçmek adına engelleme yapılıyor. Bu demek değil ki devlet Bitcoin’i yasadışı kabul ediyor. Devletin burada yapmak istediği şey insanların zengin olma umuduyla birikimlerini kötü niyetli insanlara kaptırmasının önüne geçebilmek.
İşin bir de vergi tarafı bulunuyor. Yurtdışına Bitcoin alımı için gönderilen ödemeler büyük bir vergi kaçağına sebep oluyor. Bu durum kayıt dışı ekonomiye hizmet eden bir unsur olarak karşımıza çıkıyor. Devlet yapılan bu işlemlerden vergi almak istediği için zaman zaman bu tarz engellemelere başvurabiliyor.
Bunun dışında devlet Bitcoin’e ya da altında yatan teknolojiye karşı değil. Zira bugün Türkiye’de yer alan BTCTurk.com gibi Bitcoin borsalarından Bitcoin satın almaya kalktığınızda bu şirketlerin hesaplarına paranızı rahatlıkla gönderebiliyorsunuz. Bugüne kadar bu hesaplara gönderilen ödemelerin bloke olduğuna dair bir duyum almadım açıkçası.
Kaldı ki bu şirketler Türkiye kökenli şirketler olmasından ötürü Türk vergi sistemine bağlılar. Yapmış olduğunuz bütün alım satım işlemlerinde fatura keserek devlete vergi ödüyorlar. Bu nedenle de engellemeye maruz kalmıyorlar. Bundan ötürü her zaman önerim Türk borsalarını kullanmanız yönündedir. Hiç olmazsa anlaşmazlık durumunda yasalara bağlı bir şirketten Türk ticaret kanununa nezdinde hesap sorabilmeniz daha kolay olacaktır.
Bitcoin Nasıl Satın Alınıyor?
Bitcoin üzerine bilinen yanlışların en başında borsaların Bitcoin sattığı yanılgısı geliyor. Mesela Türkiye’nin en büyük Bitcoin borsası BTCTurk.com’un bitcoin sattığını düşünen kişilerin sayısı azımsanmayacak kadar fazla. Tabii bu yanlış bir düşünce. BTCTurk.com’u yurtdışındaki benzerleri gibi bir aracı platformu olarak tanımlayabiliriz. Türk Lirası ile Bitcoin alım satımınızda aracı olmakta ve bu aracılık faaliyetinden ötürü de komisyon almakta. Yani BTCTurk üzerinde Bitcoin satanda, alanda sizin gibi gerçek kullanıcılar.
Zaten dünyanın hiçbir yerinde elinde Bitcoin stoğu tutarak size Bitcoin satacak bir satış noktası bulamazsınız. Bitcoin’in stabil olmayan değerinden ötürü kimse bu riske girmek istemeyecektir. Bitcoin ATM’leri olsun, kredi kartıyla Bitcoin satan noktalar olsun bütün bu girişimler anlaşmalı Bitcoin borsalarından anlık olarak Bitcoin alımı yaparak size Bitcoin satmakta.
Borsalar Bitcoin ve Ethereum Fiyatlarını Kendi Belirler
Az öncede belirttiğim gibi borsaların böyle bir rolü bulunmuyor. Yani Bitcoin’in ya da Ethereum’un fiyatının artması ya da düşmesi borsaya bir etkisi olmuyor. BTCTurk.com, Bitcoin yükseliyor diye ya da Ethereum yükseliyor diye fazladan kazanç sağlamıyor. Nihayetinde Bitcoin satan kişiler gerçek kullanıcılar. BTCTurk.com bu satış işleminden sadece komisyon aldığından ötürü Bitcoin’in fiyatının yükselmesi ya da düşmesi BTCTurk’u çok ilgilendiren bir durum oluşturmuyor.
Tabii kripto paraların yükselmesi insanların ilgisini çektiği için dolaylı anlamda sitede trafik yaratıyor olabilir. Fakat bir borsada Bitcoin çakılırken diğer borsada zirveyi görmesi çok olası ihtimal değil. Borsalarda Bitcoin ve altcoin fiyatlarında farklar oluşabilir, borsadaki kullanıcılar direnç gösterebilir fakat küresel anlamda Bitcoin, bütün borsalarda her zaman benzer hareketleri gösterir. Dolayısıyla Bitcoin borsalarının bu anlamda müdahale edebilmesi çok mümkün değildir.
Bitcoin’i Türk Lirasına Çeviremezsin
Ben Bitcoin alacağım ama istediğim zaman çekebilir miyim sorusunu sık sık duyuyorum. Çevremde Bitcoin satın almamış fakat bir o kadarda satın almayı çok isteyen kişilerin kafasında her zaman bu soru oluyor. Bu sorunun sorulmasının altında yatan ana neden ise şüphesiz ki elindeki birikimi kaybetme korkusu. Tabii bununla birlikte konu hakkında bilgi sahibi olmayınca bu tarz endişeler gün yüzüne çıkıyor.
Bugün baktığımızda Türkiye’de birçok Bitcoin borsasının açıldığını görüyoruz. Bu borsaların birçoğu resmi olarak şirket ünvanı taşıyor. Ve birçoğu altyapısal olarak dünyadaki örneklerinin çok ilerisinde. Bu tarz borsalar yardımıyla dakikalar içinde Bitcoin alım satımını yapabiliyorsunuz. Para çekimi konusunda da hepsinin kendisine özel kaideleri bulunuyor. Benim sıklıkla kullandığım BTCTurk, gün içinde saat 15:00’a kadar yapılan para çekim taleplerini aynı gün içinde gönderimini yapıyor. Açıkçası bugüne kadar gönderim ya da alım konusunda bir sıkıntıyla karşılaşmadım.
Bununla alakalı diğer bir korku ise yatırılan paranın sistemde kaybolma korkusu. Daha önce böyle bir sıkıntı yaşamadım fakat aldığım duyumlar kimi insanların genellikle kullanıcı hatasından ötürü bu tarz durumlarla karşılaştığını gösteriyor. Mesela normalde borsaya havale veya EFT ile para yatırmak istediğinizde sizden gönderi açıklama kısmına işlem numaranızı yazmanız istenir. Çünkü işlem numaranızı yazdığınız vakit paranız hesabınıza otomatik olarak geçer. Sistem bu şekilde kurgulanmış. Fakat birçok kullanıcı işlem numarasını yazmayı unutuyor. Dolayısıyla yatırılan para kullanıcının hesabına geçmiyor.
Hele ki kullanıcı ödemeyi ATM’dan kartsız işlem ile yaptıysa o zaman sıkıntı büyük. Çünkü hem işlem numarasını açıklama kısmına yazmamış oluyor hem de bir hesap üzerinden para yatırmadığı için o paranın bulunabilmesi bir hayli zorlaşıyor. Yani bu tarz kullanıcı hataları dışında yatırmış olduğunuz paranın sistemde kaybolması çok olası değil.
Gönderdiğim Bitcoin’ler Alıcıya Ulaşmadı
Bu sorunu da sıklıkla duyuyorum. Borsalar üzerinden Bitcoin yollamaya çalıştığınızda zaman zaman ödemelerin alıcıya ulaşmadığına dair sorular alıyorum. Bununda ana nedeni genellikle kullanıcı hataları oluyor.
Yapılan hataların en başında ise Bitcoin gönderirken gönderim adresinin yanlış yazılması geliyor. Bu konuda dikkatli olmak gerekiyor çünkü Bitcoin’i bir defa yolladığınız vakit o işlemi geri alabilmeniz mümkün olmuyor. Dolayısıyla gönderim sırasında gönderim adresini tekrar tekrar kontrol etmekte fayda olduğunu düşünüyorum.
Diğer bir sıkıntıda transaction süresinin biraz zaman alması. Bildiğiniz gibi Bitcoin transferi sırasında gönderiminizin 3 madenci tarafından onaylanması gerekiyor. Transfer yoğunluğu olduğu dönemlerde bu süre zaman zaman uzayabiliyor. Dolayısıyla kullanıcılar bu tarz durumlarda endişeye kapılabiliyorlar. Sakin olmak gerekiyor ve transaction işleminin takibini yaparak beklemek yeterli olacaktır.
Türk Borsalarından Hesap Onayı Almak Çok Zor
Bitcoin borsalarının ilk açıldığı dönemlerde hesap onayı gibi bir zorunluluk bulunmuyordu. Fakat kullanıcı sayıları arttıkça borsalar bu konuda sıkıntılar yaşamaya başladılar ve hesap onayını zorunlu hale getirdiler. Gördüğüm kadarıyla da çoğu kullanıcı bu konuda fazla bilgi sahibi değil. Yani borsalar neden sizin gerçek bilgilerinizi istiyor bunu bilmiyorlar.
Her borsanın kendine göre birtakım güvenlik protokolleri bulunmakta. Kimi borsalar hesap onayını zorunlu tutmaktayken kimileri bu konuda çok esnek davranabilmekte. Şüphesiz ki bu durum kullanıcıların kafasını karıştırıyor ve kullanıcıların genellikle basit olanı yani hesap onayı olmayan borsaları seçmesine sebebiyet veriyor.
Halbuki bu durum kullanıcı açısından büyük bir güvenlik sorununu peşinden getiriyor. Hesap onayı yaptırıyor olmanız öncelikli olarak hesabınızın güvenliği açısından elzem önem taşıyor. Hesabınızın kötü niyetli kişiler tarafından çalınıyor olması durumunda onaylatmış olduğunuz hesabı geri alabilmeniz daha kolay olacaktır. Hesabınızı onaylatmadığınız vakit o hesabın size ait olduğunu ispat etmek için bir hayli uğraşmanız gerekebilir.
Diğer taraftan hesap onayı istemeyen bir borsa, anonim kullanıcıya izin vermiş demektir. Bu da o borsanın manipülasyona açık olduğunu gösterir. Manipülasyonun olduğu yerde eğer manipülasyonu siz yapmıyorsanız her zaman kaybeden siz olursunuz. Dolayısıyla bu tarz borsalardan kesinlikle uzak durmanızı öneriyorum.
Birikimlerinizin güvenliği açısından hesap onayı isteyen borsalara yönelmenizi ve hesabınızı onaylatmanızı şiddetle tavsiye diyorum.
Diğer taraftan hesabını onaylatmak isteyen kullanıcıların yaşadığı bir takım sıkıntılarda bulunmuyor değil. Bunların başında onay süresinin uzun olması geliyor. Tabii bu her borsa için aynı değil. Daha kurumsallaşmış ve işlemleri otomasyona bağlamış borsalarda onay süreci bir hayli kısa olabiliyor. Eğer siz istenilen belgeleri ve bilgileri doğru ve düzgün bir şekilde ilettiyseniz onay süreniz 1 haftayı geçmiyor. Eğer belgelerde eksiklikler mevcutsa veya yanlış belgeler gönderdiyseniz geri bildirim süreci bir hayli uzun olabiliyor.
Ben BTCTurk.com’a ilk üye olduğumda hesap onayı zorunluluğu bulunmuyordu. Aradan yıllar geçti ve hesap onayı zorunluluğu getirildi. Eski üye olsak dahi bizimde hesap onayı yapmamız istendi. Herkes gibi bende dilekçe yazıp selfie çekip onay için yolladım. Yanlış hatırlamıyorsam 3-4 gün gibi bir sürede hesabım onaylanmıştı.
Şimdilerde duyduğum kadarıyla BTCTürk bu konuda bir hayli yol almış. Türkiye Cumhuriyet’i vatandaşları için TC Kimlik numarasıyla onay kolaylığı getirilmiş. TC kimlik numaranızı yazdığınızda sistem sizi otomatik olarak onaylıyor ve işlemlere başlayabiliyorsunuz. Tabii o TC kimlik numarası kime aitse o kişiye ait banka hesaplarını kullanmanız gerektiğini de belirtmeliyim. Farklı bir isimle para gönderimi ya da alımı yapamıyorsunuz güvenlik açısından. Ayrıca bu onay sadece Türk lirası ile kripto para alım satımlarında geçerli. Eğer Bitcoin alıp farklı bir cüzdana göndermek istiyorsanız yine eski usulde belge göndermeniz talep edildiğini belirtmeliyim.
Bu yazımda Bitcoin hakkında doğru bilinen yanlışları sizinle paylaşmaya çalıştım. Sizlerinde bu konuda fikir ve görüşleri var ise yoruma yazarak bana ulaştırabilirsiniz.
Bitcoin Nedir? Bitcoin Nasıl Üretilir?
Bitcoin Satın Almak Artık Çok Kolay!
Bulut Madenciliği Nedir? Nasıl Yapılır?
Bulut Madenciliği Güvenli midir?
Görsel Kaynak: Depositphotos
Merhaba, ilk yüksek miktarda bitcoin ne zaman aldınız?
Bu size bir servet kazandırdı mı? Yani paranızı çok katlayabildiniz mi?